вторник, 7 октября 2008 г.

Мән тирик туғулған өз жутум билән... خېلىل ھەمراېۋ

Тумар дастанидини парчә

...
(Өтмүштин)

Хелил Һәмраев

Ижадқа берилдуқ тәвринип һаман,
Гүзәллик ишқида йенип һәр заман.
Булбуллуқ баһарда гирәлишип биз,
Кетәттуқ сәплишип тоқайлиқ таман…

Бағлиғач бир өмүр бизни бу тәқдир,
Талай юрт арилап кәздуқ идир-қир.
Муңдишип айдиң кәч-күмүш таңларда,
Қалмиған йүрәктә ейтилмиған сир.

Биз инақ дост идуқ сөһбәткә хумар,
Көңлимиз беғида яшнайтти баһар.
Бүгүн сән көрүндүң башқичә маңа,
Бойнуңда есилған у немә тумар?!...

Мән сени көйнәкчан көргән қанчә рәт,
Вә лекин болмиған мундақ аламәт.
Бағриңда сефирлиқ қара қапчуқтәк,
Ямишип турған у немә маламәт?!

Бу қандақ мөжизә? Бу қандақ адәт?
Немигә керәк у кона хурапат?!
Вә яки у еғир һижран пәйтидә,
Бәргәнму ейтқина, жанъға һарарәт! ---

Дәп саңа егилип қаридим ойчан,
Сән болсаң жим болуп қалдиң хиялчан…
Немишкә бу һәқтә мушу күнъгичә ---
Билмидим, ейтмидиң, маңа һечқачан?!

Раст саңа ейтишқа қилмидим һәвәс,
Бу тумар айәттин пүтүлгән әмәс.
Униңда «Қуръан»ниң сүрисиму йоқ,
Вәтәнниң тописи унда муқәддәс!...

Аңа яр Билалниң муқами, муңи,
Муң ичрә учқунлар һаятлиқ чоғи…
Бир чағ өз қолида жапакәш атам ---
Асқанди тумар қип бойнумға буни!

Демәк бу атамниң изгү байлиқи,
Бағриға теңилған әрк байриғи…
Униңға оралған мирас тупрақтин,
Қәлбимни яшнитар юртум байлиқи.

Шуңа бу ялдама әзиздур маңа,
Игиси атамдур, шәрһиләй саңа.
Әркинлик шәйдаси шаир Назимниң ---
Изидин кәлгән у --- садиқлиқ аңа. ---

Дедиң-дә мәрданә әйлидиң хитаб,
Мән йәнә тумарға тикилдим шу тап.
Сән уни қолға еп, изаһлап ейттиң,
--- Бу әсли мән үчүн бир қизил китаб…

Көр мана тумарни, көргиниң зор гәп,
Йезилған сиртиға «Һижран гүли» дәп.
Қетида сақланъған қутлуқ тупрақтин,
Туриду ана юрт меһри гүпүлдәп.

Шу меһр ишқимни әлгә бағлиған,
Шу меһр – ай кәби дилни дағлиған.
Шу меһр йорутуп һаят йолумни,
Шу меһр өлүмдин мени қоғдиған…

Бир күни алдиға чақирип атам,
Еғир ой, һәсрәттә бақти мән таман.
Йеқин кеп олтурдум қолини тутуп,
Деди у: “сөзүмни аңлиғин балам!

Анаңдин туғутта айрилип қалдиң,
Шу күндин мән сени бағримға таңдим.
Һаятта бир өмүр адаләт издәп,
Барлиқ дәрт-әләмни ичимгә салдим.

Анаңму мән идим ғәмханә болған,
Сән үчүн өртинип, гүлханә болған.
Түнлири йиғлисаң сөйүп-пәпиләп,
Бешиңда айлинип, пәрванә болған.

Бир яшқа киргәндә сән будруқ бовақ,
Әгишип тайтаңлап басаттиң аяғ.
Буғ-буғлаң қип сени бойнумға алсам,
Өзүмчә гуң-гуңрап, ейтаттиң қошақ.

Ғәзәлхан болсикән, оғлум дәп сени,
Арманда көйәтти --- атаңниң жени.
Туйғандәк қәлбимниң зарини шу чағ,
Бойнумға ямишип сөйәттиң мени.

Шу кечә бирла сән идиң бәхтияр,
Шадлиқиң йолумға яятти баһар.
Шуңа мән һижранъға бәрдашлиқ берип,
Бу таман кәлгәндим есип қош тумар.

У күнләр чиқмайду әстин өлгичә,
Көп азаб чәккәндим мунда кәлгичә.
Талай йил боптуғу бүгүн у күнъгә,
Қандақчә тез өткән, һәш-пәш дегүчә?!

Сән кичик--- билмәйттиң у чағда дәртни,
Айрип алмайттиң унда намәрдни.
Көз ечип әркинлик издәп ахири,
Бу әлдин таптим мән чин һәқиқәтни.

Сән идиң лачиним --- жан балам ишән,
Мүрәмгә қондуруп кәлгән идим мән.
Бүгүнзә ғәзәлхан болуп йетиштиң,
Билгинки ғәзәлгә хумар әл-вәтән.

Сән мениң булбулум, әрк қушум сән,
Гүзәл авазиңға тәшна гүл-чимән.
Өлсәмму қоғдаймән әзизим сени,
Шу чимән ичрә ақ кепинәк бу, мән.

Атамдин қалған бу бүйүк ялдама,
Қалқан боп қоғдайду қәлбимни даим.

Әмди сән биһудә қилмиғин гуман,
Бу тумар илһами башлар һәқ таман.
Шуңа мән улуғлап чин һәқиқәтни,
Күйләймән нахшамда әл-юртни һаман.

Шуңа әл әзәлдин нахшамға хуштар,
У билән тәвринәр өртигәч хумар.
Кәл достум, қошулғин сөйгү нахшамға,
Бизгә яр-йөләктур бу улуғ тумар!...
...
-*-*-*-

Комментариев нет: